NEY NASIL YAPILIR
NEY YAPIMI HAKKINDA KISA BİLGİLER
Ney, yapısı itibariyle yapılışı gayet basit bir kaç işlem gibi görünse de ney açmak gerçekten tecrübe ve beceri isteyen bir iştir. Her şeyden önce ney açmak isteyen kişi iyi derecede ney üflemelidir ki, yaptığı neyin akorduna bakabilsin ve ince ayarlarını yapabilsin. Çünkü ney sabit perdeli bir sazdır ve akordu açılırken bir defa yapılır. Bununla birlikte her neyzenin kendi neyini yapabilmesi yada en azından neyin akordu ile ilgili genel geçer kuralların farkında olması, gerektiğinde akorduna müdehale edebilmesi kendisi için büyük bir avantajdır… Eksiğiyle fazlasıyla yıllar önce çekilmişti… iyi izlemeler…
Kamış Kesimi
Aralık - ocak aylarında Akdeniz kıyılarındaki kamışlıklardan boğumları ney için uygun kamışlar kesilir.
Kamışların Kurutulması
Kamış kesimi sonrasında havadar, kuru ve gölge bir yerde kamışlar yapraklarıyla kesilmeden 40-50 şerli guruplar halinde birbirlerine lastik vs ile bağlanarak dikey bir şekilde bekletilir.
Güneşe Bırakılması
Yaz aylarına kadar gölgede kurumaya bırakılan kamışlar, temmuz ağustos aylarında kabukları soyulup budakları kesilerek 1-2 hafta güneşte bırakılır. Böylece yeşil kamışların sararması sağlanır.
Düzeltilmesi
Sararmış ve artık kurumuş olan kamışların tamamına yakını eğri olur. sıcak hava ya da ateş yardımıyla boğumlar teker teker ısıtılıp düzeltilir.
Ney boyunda kesilmesi
Düzeltilen kamış hangi akortta ney açılacaksa 9 boğuma denk getirilecek şekilde iki ucundan kesilir ve her iki uca parazvaneler takılır
Başparenin takılması
Ses kutusunun içerisinin temizlenmesinin ardından uygun bir başparenin talılması
Kamışın içinin açılması
Kamışın içi özel törpülerle itinalı bir şekilde delinir. Ayrıca ses kutusunun olduğu delik ise daha dar olmak şartıyla ayrıca açılır.
Perdelerin yerinin belirlenmesi
Tüm perdeler kapalıyken çıkan Rast sesini bulduktan sonra, neyin komple boyunu ölçerek 26 birim hesabına göre perde (delik) yerlerinin tespit edilir.
Perdelerin açılması
Ney üzerindeki perdeler delinir ve çapaklarını almak için zımparalanır.
İçinin temizlenip akorduna bakılması
perdelerin de açılmasının ardından, neyin içi fırçalı bir harbi ile temizlenir ve çapak, çeper vs'den iyice arındırılır. Üflenerek perdelerin akordlarının yerinde olup olmadığına bakılır.
Son akord kontrolü
Neyin her perdesine dikkatle bakılıp zımpara ile deliklerde küçük akort ayarları yapılır. Neyin sahibi neyzen de o esnada oradaysa bizzat onun üflemesi ve akordunun tam olarak kendisine göre yapılması sağlanır.
İlk yağlamanın yapılması ve son
Her aşama sona erdikten sonra neyin ilk yağlanması yapılır. yağ dolu bir kaba bırakılıp bir kaç gün bekletilmesi daha iyi olur. ama imkan yoksa bir kere yağa batırlır ve 7-8 saat süzdürüldükten ve dışının silinmesinden sonra üflenebilir.